Małżeństwo Rosenbergów

Małżonkowie w roli tajnych agentów? To nie tylko wizja znana w popkulturze za sprawą filmu z Angeliną Jolie i Bradem Pittem w roli głównej, ale i informacja historyczna. W roli tej występowało małżeństwo Rosenbergów.

Sprawa Rosenbergów

Historycy opisują sprawę Rosenbergów w ten sposób, że pod względem ideologicznym uważali oni, że dla dobra ludzkości Stany Zjednoczone nie powinny dysponować monopolem atomowym. Aby takiemu zjawisku przeciwdziałać nawiązali współpracę z agenturą sowiecką. W efekcie dołożyli się do rozwoju sowieckiego programu atomowego dzięki wykonywania zawodu szpiega.

Początki państwa Rosenberg

Rosenbergowie odegrali ważną rolę w szpiegowskiej historii Związku Radzieckiego. To amerykańskie małżeństwo ściśle związane z Partią Komunistyczną USA, które tworzyli Ethel Rosenberg i Julius Rosenberg. Ethel Greenglass urodziła się 28 września 1915 roku w Nowym Jorku, zaś Julius przyszedł na świat 12 maja 1918 roku w tym samym mieście. Poznali się w szkole średniej, a ślub wzięli w 1939 roku, zaledwie 5 lat po ukończeniu nauki przez Ethel. Julius po zakończeniu szkoły średniej uczęszczał do nowojorskiego koledżu, a ostatecznie uzyskał tytuł licencjusza z inżynierii elektrycznej, a później rozpoczął pracę w sklepie elektrycznym. Pani Rosenberg zajęła się domem i wychowaniem dzieci. Mieli dwóch synów – Michaela i Roberta. Zamieszkiwali we wschodniej części Manhattanu.

Historia Rosenbergów

Dzieje małżeństwa Rosenbergów przez lata były owiane tajemnicą, tak jak ich działalność szpiegostwa. Choć oboje urodzili się na terenie USA, to przystąpili do Komunistycznej Partii Stanów Zjednoczonych, zaś Julius już z wieku 14 lat działał w Młodej Lidze Komunistycznej, będąc jej przewodniczącym. Żona Juliusa, Ethel czytywała komunistyczną literaturę. Julius Rosenberg pracował w laboratoriach Army Signal Corps, ale został zwolniony w momencie, gdy wojsko dowiedziało się, że ma powiązania z armią komunistyczną.

Kradzież planów bomby atomowej

Istotną rolę w rozwoju programów atomowych ZSRR odegrali właśnie Rosenbergowi. Ona – kobieta szpieg, on wykształcony inżynier, cały czas sympatyzowali z komunistami z ZSRR.

Według Aleksandra Fieklisowa, dawnego oficera wywiadu sowieckiego i rezydenta radzieckiego w Waszyngtonie, Julius i Ethel Rosenbergowie byli oddanymi szpiegami, którzy dostarczali tysiące tajnych raportów z przedsiębiorstwa Emerson Electric Manufacturing Co, w tym kompletny zapalnik zbliżeniowy dla Związku Radzieckiego. Ukradli dokumenty dotyczące bomby atomowej, które przekazywał im inny komunista, emigrant z Niemiec, fizyk Klaus Fuchs, uczestniczący w pracach nad projektem pod kryptonimem „Manhattan”.

Proces sądowy małżeństwa

W 1950 roku Rosenbergowie zostali aresztowani i oskarżeni o szpiegostwo na rzecz ZSRR. Małżeństwo cały czas utrzymywało, że jest niewinne. W 1951 roku rozpoczął się proces sądowy, o którym mówił wówczas cały świat. Julius i Ethel Rosenberg zostali oskarżeni o zdradę państwa, a przede wszystkim o przekazywanie tajnych danych na temat amerykańskiego programu nuklearnego. Ethel w toku procesu dostała nawet propozycję zmniejszenia swojej kary, jeśli tylko przyzna się do winy, ale odmówiła.

Kara śmierci

Sprawa Rosenbergów została okrzyknięta w mediach „Procesem Stulecia” i trwała przez 2 lata. Ostatecznie małżonkowie zostali uznani za winnych zarzucanych im czynów i skazani na śmierć poprzez wykonanie wyroku na krześle elektrycznym. Zostali zgładzeni w więzieniu Sing-Sing 19 czerwca 1953 roku. O zachodzie słońca zginął Julius, a w tym samym dniu także Ethel Rosenberg.

Dowody na współpracę z ZSRR

Pomimo faktu, że Rosenbergowie nie przyznali się do winy i podczas procesu nigdy nie zmienili swoich zeznań, to jednak rząd USA zgromadził całkiem pokaźny materiał dowodowy wskazujący na ich niezaprzeczalną winę. Rząd dowiedział się, że Rosenberg był jednym z najważniejszych atomowych szpiegów dzięki operacji Venona. Polegała ona na rozszyfrowaniu tajnych wiadomości przesyłanych przez Związek Radziecki do ich szpiegów. Rosenberg kradł tajne dokumenty i przekazywał je Rosjanom. W ich ręce trafiły za jego sprawą m.in. plany „proximity fuse”, bomby wyposażonej w elektronikę, która była ciekawym wynalazkiem z okresu II wojny światowej czy też plany budowy bomby atomowej RDS-1.

Czytaj także:

CIA - rola i zadania

Jak szpiegowali Rosjanie?