Wielcy szpiedzy: Oleg Pieńkowski
Rosyjskie służby specjalne, szczególnie wywiadowcze, owiane są mgiełką tajemnicy. Uchylimy jej nieco, opisując jednego z agentów rosyjskich – Olega Pieńkowskiego. Kim był i jak zapisał się w historii?
Oleg Władimirowicz Pieńkowski
Jako syn oficera Białogwardyjskiej Armii Oleg Władimirowicz Pieńkowski był skazany właściwie na karierę w armii. Rzeczywiście, tak się stało, ale po zakończeniu II wojny światowej, wybrał dla siebie nieco inną karierę. Był pułkownikiem GRU, ale osobiście nienawidził komunizmu. Był szpiegiem okresu zimnej wojny, na dodatek jednym z najważniejszych. Dopuścił się zdrady ojczyzny i musiał za to zapłacić najwyższą cenę.
Początki Olega Pieńkowskiego
Urodził się 23 kwietnia 1919 roku we Władykaukazie, w Kaukaskich Górach. Jego ojciec poległ w wojnie domowej, ale pozostawił po sobie kontakty, które umożliwiały Olegowi pięcie się po drabinie kariery zawodowej w wojsku.
Kariera militarna
Ukończył Kijowską Szkołę Artylerii w 1939 roku, a później brał udział jako oficer polityczny baterii, jaka weszła w skład 1 Frontu Zachodniego, podczas agresji na Polskę. Został pułkownikiem Armii Radzieckiej. W 1940 roku walczył na wojnie z Finlandią, a kiedy Niemcy zaatakowały Związek Radziecki, przeniesiono go do Zarządu Politycznego Moskiewskiego Okręgu Wojskowego. Odniósł kilkukrotnie rany i był odznaczany za odwagę. Walczył w 323 Pułku Artylerii Przeciwpancernej, którą dowodził.
Kiedy II wojna światowa się skończyła, ożenił się z córką generała Dimitrija Gapanowicza. Kontynuował też naukę – w 1948 roku ukończył Akademię Wojskową im. Frunzego, a 5 lat później – Wojskową Akademię Dyplomatyczną, uzyskując jednocześnie specjalność wywiad strategiczny, co pozwoliło mu rozpocząć pracę w wywiadzie wojskowym GRU. To dwie najlepsze szkoły wojskowe w Rosji.
Odbył kurs z broni rakietowej i pracował pod przykrywką jako urzędnik w Państwowym Komitecie Koordynacji Prac Naukowo-Badawczych. Pomimo tego, że działał dla GRU, szczerze nienawidził komunizmu.
Rys historyczny – Kryzys kubański
Jesienią 1962 roku Chruszczow zdecydował o rozmieszczeniu na Kubie rakiet z ładunkami nuklearnymi, a w odpowiedzi na takie działania ówczesny prezydent USA, John F. Kennedy, wysłał w okolice wyspy okręty marynarki i zagroził przy tym, że każdy sowiecki statek, który spróbuje choćby przełamać blokadę, zostanie zatopiony. Historycznie te działania określono mianem kubańskiego kryzysu rakietowego. Świat tym samym stanął w obliczu ryzyka wybuchu wojny atomowej, która mogła być III wojną światową. Skutki kryzysu kubańskiego mogły być tragiczne dla milionów ludzi na całym świecie. Ostatecznie Chruszczow się ugiął i nakazał zawrócić statki. Szpieg CIA, Oleg Pieńkowski miał udział w zażegnaniu konfliktu kubańskiego. Informacje przekazane przez niego Kennedy`emu pozwoliły prezydentowi uznać, że to właśnie on ma przewagę militarną.
Współpraca z CIA
W latach 60. XX wieku Oleg Pieńkowski nawiązał pierwsze kontakty z CIA za pośrednictwem amerykańskich turystów. Wcisnął im do rąk list i nakazał jak najszybciej zanieść go do ambasady USA. W liście tym napisał, że jest przyjacielem i bojownikiem o prawdę i demokrację. Deklarował, że posiada dokumenty o ogromnej wartości dla amerykańskiego rządu. Niemal dopiero rok później, wiosną 1961 roku Amerykanie nawiązują kontakt z Pieńkowskim. Oficer przekazał swojemu kontaktowi – brytyjskiemu biznesmenowi Greville Wynn plik dokumentów, które analitycy CIA i MI6 ocenili jako bardzo cenne. Amerykanie nadali Pieńkowskiemu kryptonim „Hero”, a Brytyjczycy „Yoga”. Nie wiadomo jednak, co tak naprawdę kierowało radzieckim pułkownikiem i agentem GRU, że przeszedł na drugą stronę barykady.
Jak przekazywano informacje?
Pieńkowski podczas swojej działalności szpiegowskiej gromadził informacje na wiele różnych sposobów. Do części sam miał dostęp z racji wykonywanej pracy, inne otrzymał od swojego przyjaciela, gen. Siergieja Wariencowa, dowódcy sowieckiej artylerii i wojsk rakietowych.
Agent „Hero” czy „Yoga” przekazywał informacje podczas wyjazdów na Zachód lub zostawiał pakiety w moskiewskich parkach i w skrzynkach kontaktowych, np. przy sztucznym kamieniu przy trasie Moskwa-Kijów. Zakodowane odpowiedzi na swoje prośby otrzymywał przez audycje w radiu BBC.
Śmierć szpiega
Określano go mianem najcenniejszego szpiega zimnej wojny. To, że zdradził swój kraj i szpiegował dla CIA, spowodowało, że musiał ponieść najwyższą karę. Dzięki jego działalności nie wybuchła III wojna światowa.
KGB aresztowało go w 1962 roku, a kilka miesięcy później udowodniono mu szpiegostwo. Został skazany na karę śmierci przez rozstrzelanie, ale według słów Ryszarda Kuklińskiego, Pieńkowskiego wrzucono do rozpalonego pieca hutniczego.
Czytaj także:
Leave a Reply Cancel Reply