Księżna kryminału - Agatha Christie
Urodzona w Torquay w 1890 roku Agatha Christie do dziś pozostaje najlepiej sprzedającą się powieściopisarką wszechczasów. Na całym świecie sprzedano prawie cztery miliardy egzemplarzy jej powieści, a jej popularność bije tylko William Shakespeare.
Najbardziej znana jest z 66 powieści kryminalnych i 14 zbiorów opowiadań, a także z najdłużej wystawianej sztuki na świecie – Pułapki na myszy. W jej powieściach występują najbardziej rozpoznawalne postacie literatury brytyjskiej. Znani detektywi Agathy Christie to Hercules Poirot i Miss Marple.
Młodość
Agatha Mary Clarissa Miller urodziła się 15 września 1890 r. w Torquay w południowo-zachodniej Anglii. Pochodziła z zamożnej rodziny z klasy średniej. Nauczał ją głównie ojciec, Amerykanin, ale Agata, nauczyła się czytać sama już w piątym roku życia. Od najmłodszych lat lubiła czytać, pisać wiersze i grać. Po utracie ojca w 1902 r. Agata rozpoczęła edukację w szkole dla dziewcząt panny Guyer w Torquay, po czym w 1905 r. przeniosła się do Francji, aby kontynuować naukę paryskich szkołach, gdzie uczyła się śpiewu. Niedługo potem wraz z matką wyjechały do Kairu, który był wówczas brytyjską kolonią.
W wieku 18 lat zabawiała się pisaniem opowiadań, z których część opublikowano w poprawionej formie w latach 30.
Po powrocie do Anglii w 1910 r. Agatha zaczęła pisać swoje pierwsze opowiadanie, Dom snów, które zostało opublikowane dopiero w 1926 r. Podczas I wojny światowej zaczęła pisać kryminały.
W 1912 roku poznała lotnika Archiego Christie i pobrali się w 1914 roku.
Klub detektywów
Klub detektywów został założony w 1930 roku przez grupę brytyjskich pisarzy kryminalnych, w tym Agathę Christie, Dorothy L. Sayers, Ronalda Knoxa, Freemana Willsa Croftsa, Arthura Morrisona, Hugh Walpole'a, Johna Rhode'a, Jessie Rickard, baronową Emmę Orczy, R. Austina Freeman, G.D.H. Cole, Margaret Cole, EC Bentley, Henry Wade, Constance Lindsay Taylor i HC Bailey. Kluczową rolę w tworzeniu klubu odegrał Anthony Berkeley, a pierwszym prezesem był G.K. Chesterton.
Oprócz spotkań i pomagania sobie nawzajem w powieściopisarstwie, członkowie klubu zobowiązali się zawsze dawać czytelnikowi uczciwą szansę odgadnięcia sprawcy przestępstwa.
Pod patronatem klubu zostało opublikowanych wiele prac autorów. Część z nich została napisana przez kilku członków klubu, z których każdy wprowadzał do powieści jeden lub więcej rozdziałów.
Zobacz również: Kultowa postać detektywa
Najważniejsze dzieła
Agatha Christie książki pisała do końca swojego życia. Napisała ich ponad 80, z czego ponad 65 kryminałów. Do jej najbardziej znanych jej powieści należą:
- A potem nie było nikogo,
- Morderstwo w Orient Expressie,
- Śmierć na Nilu,
- Tajemnicza sprawa w Styles,
- Morderstwo Rogera Ackroyda,
- ABC Morderstwa,
- Pięć małych świnek,
- Niebezpieczeństwo w End House,
- Krzywy Dom,
- Kurtyna.
Hercule Poirot pojawia się w ponad 30 jej książkach. Detektyw Poirot koncentruje się na psychologii zbrodni. Uważa on, że może rozwiązywać zagadki kryminalne, nie ruszając się z krzesła. Poirot w powieści Christie to jedną z najbardziej wpływowych osób w Anglii. Natomiast Miss Marple to ulubiona bohaterka Agathy. Cechuje ją zdrowy rozsądek, sceptycyzm, dystans i powściąganie emocji.
W późniejszym czasie zekranizowano wiele powieści Agathy Christie. Filmy według jej powieści są kręcone do dziś.
Skąd brała pomysły?
Agatha Christie chłonęła w dzieciństwie historie dla dzieci pochodzące z tamtych czasów. Wymyślała sobie przyjaciół, bawiła się ze swoimi zwierzętami i zaczęła pisać wiersze, gdy była jeszcze dzieckiem. W czasie I wojny światowej pracując jako pielęgniarka, przeszła szkolenie z farmacji, dzięki czemu poznała tajniki trucizn i toksyn i to właśnie tam wpadła na fabułę swojego pierwszego kryminału, Tajemnicza historia w Styles. Sama wspomina, iż inspiracje do pisania powieści czerpała często z przyziemnych czynności, takich jak zmywanie naczyń.
Czytaj także: Jaki sprzęt posiada detektyw?
Schyłek życia
W 1926 roku Agatha wsiadła do swojego samochodu i przepadła. W poszukiwania autorki zaangażowała się cała Anglia. W końcu odnalazła się ona w hotelu w Harrogate. Niektórzy podejrzewają, że Christie uknuła cały spisek, by zemścić się na mężu, który, zdradzał ją z sekretarką i do tego jeszcze zażądał rozwodu.
W 1928 Agatha ukończyła jedną ze swoich najsłynniejszych powieści, Tajemnicę błękitnego pociągu. Również w tym roku jej rozwód z pierwszym mężem został sfinalizowany. Dwa lata później, podczas wizyty w Ur pod Bagdadem, Agatha spotkała młodszego od niej o prawie 14 lat archeologa Maxa Mallowana i wyszła za niego za mąż we wrześniu 1930 roku.
W 1950 roku Christie została wybrana stypendystką Królewskiego Towarzystwa Literatury. W 1961 r. otrzymała tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu w Exeter, a w 1971 roku otrzymała Order Imperium Brytyjskiego. W trzy lata później po uzyskaniu przez męża tytułu szlacheckiego Agatha Christie została Lady Mallowan.
Ostatnią jej powieścią był Postern of Fate. Od jego napisania zaczęła cierpieć na chorobę Alzheimera i zmarła 12 stycznia 1976 r. w wieku 85 lat w swoim domu w Winterbrook House.
Czytaj także: Detektyw - kto to taki?