Enigma – historia prawdziwa
Szyfrowanie wiadomości i informacji odbywa się dziś na poziomie cyfrowym, z wykorzystaniem komputerów i odpowiedniego oprogramowania. Jednak niegdyś używano do podobnych celów maszyn szyfrujących, wśród których dużą popularność zdobyła Enigma. Zespół badaczy z Polski złamał jej szyfr. Jak to się stało i jak wygląda historia tej niezwykłej maszyny?
Czym jest Enigma?
Enigma jest przenośną, elektromechaniczną maszyną służącą do szyfrowania, którą skonstruowali niemieccy badacze. Jej działanie opierało się na mechanizmie obracających się wirników. Kto stoi za stworzeniem maszyny szyfrującej Enigma? Za jej wynalazcę uznaje się Artura Scherbiusa. Enigma była zaś produkowana przez wytwórnię Scherbius & Ritter, założoną w 1918 roku.
Podstawą wykonania Enigmy były odkupione od Holendrów prawa patentowe do wirnikowej maszyny szyfrującej wynalezionej przez inżyniera Hugona Kocha.
Zanim powstała Enigma, szyfry tworzone były z wykorzystaniem innych maszyn wirnikowych. Jednak komercyjnie Enigma zaczęła być używana od lat 20. XX wieku, a później wykorzystywały ją liczne instytucje państwowe wielu krajów.
Na czym opierał się algorytm Enigmy?
Pod względem technicznym Enigma niewiele różniła się od innych maszyn opartych na rotorach. Łączyła w sobie system elektryczny i mechaniczny, a kod Enigmy tworzony był z wykorzystaniem alfabetycznej 26-znakowej klawiatury, która sterowała zestawem osadzonych na wspólnej osi i obracających się rotorów lub wirników. Za każdym naciśnięciem klawisza wyzwalany był mechanizm obracający jeden lub kilka rotorów naraz.
Poszczególne litery z pierwotnej wiadomości kodowanej za pomocą Enigmy miały przypisane inne znaki. By móc odczytać wiadomość zakodowaną za pomocą Enigmy, szyfrowanie musiało być znane odbiorcy, który posiadał odpowiedni klucz. Zawierał on następujące dane:
- Kolejność wirników.
- Wyjściowa, początkowa pozycja wirników.
- Ustawienie wirników.
- Ustawienie łącznicy kablowej.
- Sposób okablowania walca odwracającego ( w późniejszych wersjach).
Większość kluczy do rozszyfrowania enigmy obowiązywało tylko w krótkim czasie, np. 24 godziny, a do szyfrowania każdej wiadomości wirniki były ustawiane indywidualnie, co zwiększało bezpieczeństwo przekazów zaszyfrowanych z wykorzystaniem tej maszyny.
Kto złamał Enigmę?
Właściwie do niedawna kluczowy wkład w rozszyfrowanie Enigmy przypisywany był angielskiemu matematykowi i jednocześnie kryptologowi, Alanowi Turingowi. Enigma nie stanowiła dla niego tajemnicy. Ten genialny skądinąd matematyk z ośrodka w Bletchley Park zbudował specjalną maszynę liczącą, która pozwalała szybko i co najważniejsze skutecznie łamać niemieckie kody Enigmy.
Jednak gdyby nie wiedza i badania kryptologów z Polski, Alan Turing nie miałby szans na samodzielne odczytywanie szyfrów. Kto złamał Enigmę po raz pierwszy?
Rola Polaków w rozwiązaniu sekretu Engimy
Warto podkreślić ogromny wkład Polaków w rozszyfrowanie i odkrycie tajemnic Enigmy. Polacy: Jerzy Różycki, Henryk Zygalski i Marian Rajewski. Opracowali oni urządzenie nazywane bombą i tzw. płachty Zygalskiego. Dzięki nim kod niemieckiej maszyny szyfrującej przestał być tajemnicą niemożliwą do złamania.
Etapy łamania szyfru Enigmy
Jeszcze przed rozpoczęciem wojny w 1939 roku brytyjscy łamacze kodów odbyli tajne spotkanie w Lesie Kabackim pod Warszawą, gdzie skonfrontowali swoje odkrycia dotyczące sekretów Enigmy z informacjami zagranicznych łamaczy kodów. Członkowie polskiego Biura Szyfrów wymienili się danymi i dzięki nim Alanowi Turingowi udało się zbudować komputer, który złamał skomplikowany szyfr Enigmy.
To polscy matematycy i kryptolodzy złamali pierwsze szyfry i mechanizm Enigmy, ale później Niemcy po odkryciu działań Polaków skomplikowali mechanizm działania maszyny. Dalsze prace nad odszyfrowaniem Enigmy prowadzili brytyjscy kryptolodzy. Skonstruowali bombę kryptologiczną, czyli maszynę łamiącą kod Enigmy. W 1942 roku w Bletchley Park Brytyjczyk zbudował maszynę liczącą, którą nazwał Christopher. To dzięki niej łamano szyfry Enigmy.
Jak złamanie Enigmy wpłynęło na losy wojny?
W 1942 roku Enigma pozwalała na przesyłanie zaszyfrowanych wiadomości przez wojska niemieckie. Wówczas konwoje morskie z USA przysłane do Europy były rozbijane przez niemieckie u-Booty. Dzięki skonstruowaniu maszyny rozszyfrowującej Enigmę, szala zwycięstwa mogła w końcu przechylić się na stronę aliantów.
W 1943 roku Brytyjczycy dysponowali 49 bombami kryptologicznymi, które rozszyfrowywały miesięcznie nawet 84 tys. tajnych wiadomości niemieckich. Ustalano położenie u-Bootów, co uratowało Wielką Brytanię przed głodem. W 1944 roku właśnie z tego powodu udał się desant aliantów na plażach w Normandii.
W dzisiejszych czasach w wojsku można wykorzystać do przekazywania tajnych informacji nie maszyny szyfrujące wirnikowe, ale na przykład telefon szyfrujący, który nie posiada dostępu do sieci ani funkcji lokalizacji. Jest nienamierzalny i pozwala na prowadzenie całkowicie bezpiecznych rozmów.
Enigma w popkulturze
Maszyna Enigma rozbudzała przez lata ciekawość wielu ludzi. Stała się ona motywem przewodnim filmu „Enigma”, ale nie tylko. Powstała również adaptacja biografii Alana Turinga pod tytułem „Gra tajemnic”.
Czytaj także:
Leave a Reply Cancel Reply