Nie daj się oszukać! Najpopularniejsze oszustwa
Przestępstwo oszustwa określono w art. 286 § 1 Kodeksu karnego. Zostaje ono popełnione, gdy „sprawca w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu, lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania”.
Oszustwo na wnuczka
Oszuści „na wnuczka” oszukują zazwyczaj seniorów. Wybierają osoby o imionach często występujących u osób starszych, po czym dzwonią na wybrany numer telefonu, prowadząc rozmowę w taki sposób, aby oszukiwany uwierzył, że rozmawia z kimś z bliskiej rodziny.
W rozmowie przestępcy proszą o udzielenie pilnej pożyczki, stosując różne wybiegi i niemal zawsze prosząc o dyskrecję wobec innych członków rodziny. Kiedy oszust nakłoni osobę pokrzywdzoną do pożyczki, podaje sposób przekazania pieniędzy na wskazany numer konta lub przez inną obcą osobę.
Oszustwo na blik
BLIK, często zachęca oszustów do wyłudzania pieniędzy. Oszustwo na BLIK polega na wyłudzeniu kodu do płatności, najczęściej za pomocą komunikatorów, lub kont w serwisach społecznościowych. Często cyberprzestępca, podszywając się pod członka rodziny, prosi o pilną pożyczkę i namawia oszukiwanego do wygenerowania kodu płatności telefonem, a następnie przesłania go „znajomemu”.
W tym celu włamuje się on na konto w mediach społecznościowych rodziny ofiary. Ponieważ korzysta z tożsamości bliskiej osoby, ofiara nie weryfikuje go. Czasem kontaktuje się z ofiarą, przekonując, że zgubił portfel lub został mu on skradziony, a szybko potrzebuje gotówki. Gdy w grę wchodzą emocje, ofiara nie weryfikuje okoliczności ani osoby kontaktującej się z nią.
Niekiedy z ofiarą kontaktuje się rzekomy pracownik banku. Aby potwierdzić tożsamość klienta, prosi o podanie informacji dotyczących stanu rachunku, wysokości zgromadzonych środków, a potem prosi o wygenerowanie kodu BLIK, który posłuży mu później do pobrania pieniędzy z bankomatu.
Często też przestępcy dokonują oszustwa na OLX. Gdy ofiara wystawia na OLX produkt do sprzedaży, dostaje przez aplikację WhatsApp wiadomość od potencjalnego klienta. Pisze, że jest zainteresowany i chciałby kupić ten produkt przez InPost. Za chwile otrzymasz fałszywy SMS od InPost z linkiem do potwierdzenia. Aby otrzymać pieniądze za sprzedany przedmiot, poproszą Cię o wpisanie dane karty bankowej. W kolejnym oknie pojawi się prośba o wpisanie kodu BLIK i potwierdzenie wypłaty. W taki sam sposób przebiega oszustwo na vinted.
Zobacz także: Jak chronić swoje dziecko?
Oszustwo na policjanta
Oszustwo „na policjanta” polega na podszywaniu się oszusta w rozmowie telefonicznej pod policjanta i poproszenie o przekazanie pieniędzy policji w celu ich pozornej ochrony środków przed przestępstwem.
Fałszywy policjant może mówić, iż środki są zagrożone kradzieżą czy możliwością zaciągnięcia kredytu przez obcych, i w tym celu trzeba je przekazać policji albo przez wskazane konto lub przez podstawioną osobę.
Jak nie dać się oszukać?
Aby nie dać się oszukać:
- Nie podawaj szczegółowych danych przez telefon, nawet bankowi, powinien je znać.
- Jeśli znajomy nagle przez komunikator prosi Cię o kod BLIK, zadzwoń do niego i upewnij się, że to on.
- Przed potwierdzeniem transakcji BLIK sprawdź dokładnie, ile wynosi kwota i do kogo trafia.
- Nie klikaj w linki otrzymywane od nieznanych numerów – przeniosą Cię do stron wyłudzających pieniądze.
- Nie loguj się, używając wrażliwych danych w otwartych sieciach Wi-Fi, takich jak publiczne WiFi lub kafejki z Internetem.
- Stosuj dwuskładnikowe uwierzytelnienie kont społecznościowych.
Przede wszystkim pamiętaj, też, że policjanci nie żądają przekazania żadnych pieniędzy. Do odkrycia przestępstwa należy zweryfikować opisywaną historię poprzez wizytę w jakiejkolwiek jednostce policji lub kontakt telefoniczny z policją i krewnym rzekomo proszącym o pieniądze.
Nie podawaj również innym informacji o Twoich środkach pieniężnych i informuj znajomych seniorów o możliwych rodzajach oszustw.
Gdzie zgłaszać oszustwa i jego próby?
Zawiadomienie o dokonanym lub podejmowanym oszustwie możesz złożyć:
- osobiście w jakiejkolwiek jednostce policji, lub prokuratury,
- pisemnie,
- anonimowo.
Zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa wyłudzenia środków finansowych możesz wysłać pocztą lub mailem. W zawiadomieniu podaj jak najwięcej informacji na temat przestępstwa, które chcesz zgłosić.
Napisz przede wszystkim:
- nazwę i adres jednostki policji lub prokuratury, do której piszesz,
- dane kontaktowe — nazwisko, telefon oraz adres,
- co się stało i gdzie,
- jeżeli podejrzewasz sprawcę — napisz, kto to jest,
- podpisz pismo.
Zgłoszenie możesz złożyć również anonimowo, ale utrudni to policji poszukiwanie sprawców.
W strukturach rządowych stworzono również specjalną jednostkę o nazwie CERT Polska, która zajmuje się oszustwami internetowymi. Gdzie zgłaszać incydenty takie jak podejrzane wiadomości e-mail lub SMS, czyli tzw. phishing, domeny stworzone w celu wyłudzania danych lub środków finansowych, fałszywe sklepy internetowe, czy złośliwe oprogramowanie? Otóż aby powiadomić CERT o oszustwach internetowych, wypełnij na ich stronie.
Zobacz także: Bezpieczeństwo w sieci