Siła badań DNA

W dzisiejszym świecie naprawdę trudno działać anonimowo. Wszędzie bowiem zostawiamy swoje ślady w postaci odcisków palców i różnorodne ślady biologiczne, w których zawarty jest nasz kod genetyczny. Badania DNA pozwalają łatwo ustalić nie tylko ojcostwo dziecka i zidentyfikować zaginionego, ale też rozwiązać skomplikowaną zagadkę kryminalną. Zdają się na nie zarówno instytucje rządowe, jak i osoby prywatne, dla których proste gadżety szpiegowskie w pewnym momencie przestają wystarczać. Co warto wiedzieć o genetyce sądowej?

Genetyka a kryminalistyka

Genetyka sądowa jest jedną z najprężniej rozwijających się dziedzin genetyki połączonej z kryminalistyką. Łączy w sobie metody badawcze znane genetyce, biologii molekularnej, immunologii i kryminalistyce. Spektrum jej wykorzystania jest niezwykle szerokie: od identyfikacji szczątków ludzkich po katastrofach naturalnych i komunikacyjnych, ekshumacje, przez identyfikację dzieci zamienionych w szpitalu po narodzinach, po ustalenie motywów czy przebiegu przestępstwa.

Badania DNA są możliwe dzięki temu, że wszystkie organizmy, które rozmnażają się płciowo, mają własną kombinację sekwencji DNA i niepowtarzalny genotyp. Jeśli między próbką pobraną od podejrzanego, a próbką pobraną na miejscu przestępstwa wystąpi chociaż pojedyncza różnica genetyczna, będzie to oznaczało brak związków tej osoby ze sprawą.

Materiałem biologicznym może być dowolny płyn ustrojowy człowieka, np. krew, pot, ślina, ale także włos czy paznokieć. Pracownicy laboratorium kryminalistycznego w poszukiwaniu śladów sprawcy przeszukują teren zbrodni i „pod lupę” biorą różne potencjalne dowody, jak broń, przedmioty osobiste. Jeśli pod wpływem zastosowania odpowiednich substancji na badanym przedmiocie pojawi się fioletowy kolor, mamy do czynienia z materiałem biologicznym. Należy go powielić za pomocą tzw. reakcji PCR. Następnie szuka się w nim markerów, czyli charakterystycznych sekwencji różnych dla każdego człowieka. Wyniki porównuje się z danymi zawartymi w bibliotece profili DNA przestępców, analogicznie, jak w przypadku odcisków palców.

Jak już częściowo wspomnieliśmy, badania DNA w genetyce sądowej wykorzystuje się nie tylko w przypadku przestępstw, ale też np. w procesach identyfikacji zwłok oraz osób zaginionych. Wystarczy, że rodzina dysponuje jakimś osobistym przedmiotem zmarłego/zaginionego. Mogą to być grzebień, szczoteczka do zębów, zużyta chusteczka higieniczna – każda rzecz, która może nosić ślady materiału genetycznego.